آموزشی, دستگاه رادیوگرافی دندان, دستگاه ها پزشکی, سایر دستگاه ها

دستگاه رادیوگرافی دندان

دستگاه رادیوگرافی دندان

این دستگاه به منظور انجام عمل رادیوگرافی داخلی دهان و دندان ها استفاده می شود.رادیوگرافی دندان با
هدف تصویربرداری از دندان ها ، آناتومی یک دندان منفرد (یعنی تاج ، گردن و ریشه ) و مشکلات دندانی (مثل
پوسیدگی ) در بیماران بالغ و اطفال و نیز جهت برنامه ریزی و ارزیابی های مربوط به ارتودنسی (اصــــلاح بی
نظمی دندان ها ) به کار برده می شود.

دستگاه های رادیوگرافی دندان را می توان به سه دسته زیر تقسیم کرد:

  • رادیوگرافی تک دندان ( پری اپیکال )( Periapical Radiography )
  • رادیوگرافی پانورامیک
  • رادیوگرافی سفالومتری ( Cephalometric Radiography )
رادیوگرافی پری اپیکال نوعی از دستگاه های رادیوگرافی است که قادر است تصاویر دقیقی از یک یا چند دندان
محدود تهیه کند بگونه ای که وضعیت کامل دندان و بافت های اطراف آن را نشان دهد.
علت نام گذاری آن به عنوان پری اپیکال این است که وجود ضایعه در اطراف ریشه دندان که آپکس نامیده می
شود را به خوبی نشــــان می دهد. از تکنیک در بررســـی لبه های برآمدگی استخوان های اطراف دنــــدان و
همچنین پوسیدگی های بین دندانی نیز استفاده می شود.

فیلم های بزرگتر

علاوه بر آن با بکارگیری فیلم های بزرگتر می توان تصاویر هر یک از فک ها به طور کامل را نیز تهیه کرد. از نظر
محل قرارگیری، دستگاه های پری اپیکال می توانند سقفی ، دیواری ، زمینی و یا قابلیت جابه جایی ( دارای
پایه های چرخ دار) باشند و از نظر تکنولوژی می توانند تصاویر رادیوگرافیک معمولی ( روی فیلم ) و یا دیجیتال را
فراهم آورند.
سیستم های دیجیتال تصویربرداری دندان، به منظور تهیه تصاویر کامپیوتری جهت رادیوگرافی تک دندان و بـــه
عنوان جایگزینی برای فیلم های اشعه x  دنئان پزشکی معمولی بکار گرفته می شود.

رادیوگرافی پانورامیــک

در این تکنیک ، سر بیمار در دستگاه به صورت ثابت قرار می گیرد و قسمت تابش اشعه از یک طرف صورت تــا
سمت دیگر چرخیده و تصویر کامل پارانومیکی از دندان ها، فک ها و مفاصل گیج گاهی فکی تهیه می کند.
میزان اشعه وارده به بیمار در این تکنیک بسیار کمتراز رادیوگرافی پری اپیکال دندانی است ( در نمونه هــــای
جدید کل اشعه تقریباً برابربا میزان اشعه دو پری اپیکال است ). این سیستم دارای انواع معمولی و دیجیتــال
می باشد.
گسترش تکنولوژی دیجیتال در پیشــرفت مداوم این دستگاه و تکنیــک و کیفیـت آن تحول زیادی به وجود آورده
است. برخی از دستگاه های پانورامیک اساساً دیجیتال هستند و برخی از آن ها رادیوگرافی معمولی بوده و
می توانند با اتصال دستگاه های تکمیلی ، به صورت دیجیتال نیز عمل کنند. دستگاه رادیوگرافی سفالومتری نیز
می تواند به این سیستم متصل شود. انجمن بهداشت اشعه آمریکا توصیه کرده که برای معاینات عادی دندان
پزشکی از رادیوگرافی پانورامیک استفاده شود.
  • رادیوگرافی سفالومتری
از این دستگاه های رادیوگرافی برای تهیه تصویر جمجمه به صورت استاندارد استفاده می شود. مهمترین مزیت
هایی که برای دستگاه میتوان برشمرد ، این است که تصاویر تهیه شده توسط این دستگاه در زمان ها و مکان
های مختلف باهم قابل مقایسه هستند و موقعیت سر و فاصله ی آن تا منبع اشعه و فیلم همواره ثابت است.
تصاویر سفالومتری می توانند از دو مقطع جانبی و یا خلفی –قدامی تهیه شوند. عمده کارربد آن ها در
ارتودنسی و جراحی فک و صورت است.

– سیستم های دیجیتال دستگاه رادیوگرافی دندان  :

سیستم های دیجیتال که ا مکان مشاهده فوری تصاویر را بدون به کاربردن فیلم فراهم می کنند از یک سنسور
داخل دهانی یا صفحه تصویربرداری ، یک سیستم اشعه x ، سخت افزار و نرم افزار کامپیوتری جهت پردازش
تصویر و یک چاپگر تهیه کننده نسخه چاپی ، تشکیل شده است .
در سیستم هایی که از یک سنسور داخل دهانی استفاده می کنند ، ( CCD ) ، در هنگام تصویربرداری
سنسور در داخل دهان بیمار قرار می گیرد و به صورت الکترونیک به سیستم کامپیوتر متصل می گردد .

در ادامه

این سنسور اشعه های x را شناسایی کرده آنها را مستقیماً به سیگنالهای الکتریکی تبدیل می کند . سپس
داده های تصویری دیجیتال جهت پردازش به سیستم کامپیوتری فرستاده می شوند . در دیگر نمونه ها ،
سنسور در برگیرنده یک صفحه تشدیدگر rate-earth می باشد که توسط فیبر نوری به یک آرایه CCD کوپل
شده است . این آرایه سیگنال آنالوگی را به واحد پردازش نمایشگر می فرستد .
جایی که این سیگنال پیکسل به پیکسل به یک تصویر تبدیل می شود سنسور داخل دهانی درون مواد
مقاومی قرار داده شده است تا لوازم الکتریکی CCD در مقابل رطوبت محافظت شوند . جهت کنترل بهداشت و
جلوگیری از عفونت در هنگام انجام بررسیها ،‌پوششهای پلی اتیلن یکبار مصرف تعبیه شده اند .
– نوع دیگری از سیستم دیجیتال تصویربرداری دندان ، به جای سنسور داخل دهانی، از صفحات تصویربردرای
استفاده می کند . صفحات تصویربردرای نازک و بدون سیم ، همانند فیلمهای داخل دهانی معمولی ، در دهان
بیمار ثابت می شوند و همان منطقه تشخیصی فیلم ها را تحت پوشش قرار می دهند .

پس از  اکسپوز

پس از اینکه اکسپوز انجام گرفت ، صفحه تصویربرداری در یک اسکنر لیزری قرار می گیرد که تصویر را جهت
اعمال تغییرات بر صفحه کامپیوتری ، دیجیتالیزه می کنند . صفحات تصویربرداری به طور مکرر قابل استفاده می
باشند و گیره های پلاستیکی یکبار مصرفی که در هنگام رادیوگرافی صفحات را می پوشانند جهت جلوگیری از
انتقال آلودگی میان بیماران به کاربرده می شوند .
سیستم تصویربرداری دیجیتال می تواند همراه با یونیت رادیوگرافی داخل دهانی معمولی به کار رود .
یک PC ( کامپیوتر شخصی ) سازگار با نرم افزار مناسب ، جهت اعمال تغییرات بر روی تصاویر به کار می رود .
جلوه های پردازش تصویر شامل زوم ، گرداندن تصویر ، واضح سازی لبه ها ، رنگ با کیفیت بالا ، نماسازی چند
تصویری ، تطابقات روشنایی و کنتراست و اندازه گیری فواصل و زوایا می باشد . همچنین بعضی سیستم ها
امکان مدیریت مجموعه داده ها را فراهم می کنند .
تصاویر قابل ذخیره سازی و بازیافت در قالب فایل استاندارد بوده و یک نسخه چاپی از آن می تواند به وسیله
یک چاپگر ویدیویی تهیه شود .
دستگاه رادیوگرافی دندان 1

دستگاه رادیوگرافی دندان 1

– مشکلات گزارش شده :

خطا ها در وضعیت دادن به بیمار هنگام استفاده از دستگاههای وضعیت دهنده مفصل در طول رادیوگرافی بابت
وینگ ممکن است به خطاهای اکسپوز منجر شود که تصویربرداری تکراری را ایجاب کرده و از این طریق دوز
جذبی بیمار افزایش می یابد .
خطا در همراستا سازی دستگاه می تواند تشخیص پوسیدگی های پروگزیمال و اندازه گیری میزان آسیب
دیدگی استخوان آلوئولار را در رادیوگرافی های بایت وینگ تحت تاثیر قرار دهد .
اجزایی از یونیت رادیوگرافی دندان که در تماس با بیمار و اپراتور می باشند ، باید با به کارگیری یک محلول ضد
عفونی کننده ( مثل هیپوکلریت سدیم ) میکروب زدایی گردند و یا با نوار پلاستیکی یکبار مصرف پوشیده شوند
زمانی که رادیوگرافی با اجزای پیچیده در لفاف پلاستیکی انجام گرفته ، خطاهای تشخیصی در بعضی
ژنراتورهای اشعه x گزارش شده است .

یونیت ها

در بعضی یونیت ها عقربه ولت سنج ژنراتور اشعه x ممکن است تحت تاثیر میدان الکتریسیته ساکن ایجاد
شده توسط نوار پلاستیکی که یونیت را می پوشاند قرار بگیرد . بنابراین اپراتور ناچار می شود که از طریق
کاهش یا افزایش kvp حقیقی ، قرائت نادرست را جبران نماید و در نتیجه فیلم در معرض اشعه کمتر یا بیشتر
قرار می گیرد .
اپراتورها باید از چنین وقایعی آگاه باشند و پیش از بکاربردن نوار پلاستیکی ، kvp مناسب را انتخاب کنند . میزان
تشعشع در یونیتهای رادیوگرافی دندان بسیار اندک می باشد .
اگر چه اشعه x استفاده شده در دندان پزشکی تقریباً ۲۵ درصد تمام بررسی های تشخیصی اشعه x را در
سطح جهانی تشکیل می دهند ، رادیوگرافی دندان عامل تنها ۱ تا ۲ درصد از معادل دوز موثر تجمعی جهانی
می باشد .

معادل دوز موثر

معادل دوز موثر در هر اکسپوز متناسب با نوع یونیت رادیوگرافیک و تکنیک تصویربرداری به کاررفته متفاوت است
. معادل دوز مثر معمول از µsv 5/3 برای رادیوگرافی داخل دهانی و ۷ تا ۲۰ µsv برای رادیوگرافی پانورامیک
متفاوت است .
دوز جذبی بیمار در رادیوگرافی پانورامیک ، اغلب به برنامه های انتخاب شده بستگی دارد . در هنگام بررسی
رادیوگرافیک دندانپزشکی از اکسپوزهای غیرضروری باید جلوگیری به عمل آید .
به علاوه تکنیکهای تصویربرداری که دوز جذبی بیمار را کاهش می دهند ( SID های بلندتر ، اندازه های کوچک
میدان ) در هر زمان ممکن باید مورد استفاده قرار بگیرند . سیستم های دیجیتال تصویربرداری دندان می توانند
دوز دریافتی را تا حد زیادی کاهش دهند زیرا شناسنده CCD نسبت به فیلم به تشعشع کمتری نیاز دارد .

در ادامه :

اگر چه تشعشع پراکنده در اطراف یونیت های رادیوگرافی دندان حداقل است ، دندان پزشک و تکنیکهای
دندانپزشکی با رعایت توصیه های تولید کننده جهت محافظت از اشعه در هنگام کار با یونیت رادیوگرافی دندان
می بایستی از تماس غیر ضروری با اشعه x پرهیز کنند .
این مطلب را هم میتونی بخونی  اتوسکوپ

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *