آیا از این تصور که ما مبادا دچار آپنه خواب شده باشید نگرانید!
در متن حاضر مطالبی در رابطه با شناسایی علائم آپنه و راه های درمان آن آماده است که در ادامه می خوانید
آپنه خواب چیست؟
آپنه خواب اختلالی است که در آن فرد به طور مکرر در حین خواب دچار وقفه های کوتاه مدت تنفسی می شود. در این عارضه به جای دم و بازدم های طبیعی تنفس فرد به طور مکرر در عین خواب قطع شده و این چرخه مجددا به شکلی خودکار از سر گرفته می شود. این اپیزودها یا دوره های قطع تنفس ممکن است بارها در طول یک شب تکرار شوند.
طبق گزارشات وب سایت ncbi.nlm.nih آپنه خواب یک بیماری مزمن است که هنگام سقوط مجاری تنفسی در هنگام خواب رخ می دهد و به طور موقت جریان هوا را مسدود کرده و باعث ایجاد لحظات غیر ارادی تنگی نفس یا تنفس سطحی می شود. مکث های موقتی در تنفس که آپنه نامیده می شود ، می تواند از 10 ثانیه تا یک دقیقه یا بیشتر طول بکشد.
میزان آپنه خواب شما بر اساس تعداد دفعاتی است که در خواب تنفس می کنید. افراد مبتلا به آپنه خواب خفیف به طور معمول پنج تا 14 مکث تنفسی در ساعت دارند ، افرادی که دارای آپنه متوسط هستند 15 تا 29 و کسانی که دچار آپنه خواب شدید هستند بیش از 30 قسمت در ساعت دارند.
علائم آپنه خواب در بارداری چیست؟
خروپف های بلند و شدید اصلی ترین مشخصه ابتلا به آپنه است. با وجودی که نمی توان گفت همه ولی درصد بسیاری از افرادی که در حین خواب خروپف می کنند به آپنه خواب مبتلا هستند. در این عارضه معمولا همسر یا اعضای خانواده اظهار می کنند که فرد در حین خواب با صدای بلند خرو پف کرده و یا در طول شب دچار وقفه های کوتاه تنفسی و به دنبال آن نفس نفس زدن و احساس خفگی می شود. خواب آلودگی شدید در طی روز نشان دیگری از ابتلا به آپنه است. با این حال به سختی می توان تفاوت میان خستگی طبیعی ناشی از بارداری و خستگی های مرتبط با آپنه خواب را از هم تشخیص داد. ولی چنانچه بیدار ماندن در هنگام عصر برایتان دشوار بوده و یا در حین رانندگی به خواب می روید موضوع را با پزشک خود در میان بگذارید.
برای آگاهی بیشتر دربارۀ مطالب آموزشی بارداری روی این لینک کلیک کنید .
برای مشاهدۀ محصولات و ورود به سایت اصلی گودبرگ، بر روی گروه پزشکی جوان کلیک کنید .
پزشک برای تشخیص علت خستگی و امکان ارتباط آن با آپنه خواب آزمایشاتی را برای شما تجویز خواهد کرد.
سردرد و خشکی دهان در هنگام برخواستن از خواب، سوزش سر دل در هنگام خواب و نیاز به تخلیه مثانه در طول شب از دیگر علائم ابتلا به آپنه خواب به شمار می رود. ( البته دو عارضه آخر به دلیل مشترک بودن یا علائم دوران بارداری نشانه های چندان قابل اعتمادی برای تشخیص آپنه خواب در این دوران محسوب نمی شود.)
روش های تشخیص این عارضه چیست؟
پلی سومنوگرافی یا تست خواب قطعی ترین روش تشخیص آپنه خواب است. متخصصان مربوطه می توانند با استفاده از حسگرها و تجهیزات تخصصی که به یک مانیتور متصل اند سطح اکسیژن خون، مراحل مختلف خواب و عملکرد قلب، ریه و مغز را در هنگام خواب ضبط و بررسی کنند. به کمک این آزمون این احتمال وجود وقفه های تنفسی در طول خواب بررسی شده و در صورت ابتلا میزان تکرار و شدت آن تعیین می شود. پزشک بر اساس نتایج این آزمون مشخص می کند که آیا خر و پف ها و وقفه های تنفسی مادر مشکلی کوچک و بی اهمیت بوده و یا برعکس با فرایند اکسیژن رسانی به جنین تداخل دارد.
مطالعات خواب بیش از این منحصراند در بیمارستان ها و کلینیک های تخصصی خواب انجام می شوند در حالیکه امروزه آن ها را در منازل نیز می توان انجام داد.
همچنین ممکن است پزشک شما را برای بررسی راه های تنفسی فوقانی به یک پزشک متخصص گوش، حلق و بینی ارجاع دهد. تا احتمال وجود هر گونه مشکلات ساختاری و آناتومیک نظیر انحراف تیغه بینی یا بزرگ بودن زبان که می توانید منجر به بروز آپنه خواب شوند به کمک معاینات کامل و دقیق پزشکی مورد ارزیابی قرار گیرد.
تمام آزمایشات آپنه خواب غیر تهاجمی بوده و هیچ گونه پیامدی بر بارداری ندارند.
آپنه خواب تا چه حد شایع است؟
میزان شیوع آپنه خواب در خانم هایی که در سنین باروری قرار دارند بین 1 تا 10 درصد است.(با این وجود از آن جایی که بسیاری از افراد از ابتلا خود به این عارضه بی اطلاعند پی بردن به آمار دقیق این افراد کار دشواری است)
احتمال ابتلا به آپنه خواب در دوران بارداری و دوره پس از یائسگی بیشتر است. گرچه عوارضی نظیر تنگی نفس یا سندروم پاهای بی قرار (بخصوص در بارداری های دیر هنگام) از شایع ترین مشکلات خواب در دوران بارداری به شمار می روند ولی ابتلا به آپنه در بارداری های سالم و بی خطر پدیده ای نادر است. در واقع این عارضه در خانم های باردار مبتلا به فشار خون بالا، پره اکلامپسی و دیابت بارداری شیوع بیشتری دارد.
علت ابتلا به آپنه خواب چیست؟
پاسخ به این سؤال کمی سخت است؛ زیرا دلایل بسیاری می توانند باعث ایجاد این عارضه در فرد شوند. آپنه انسدادی خواب، زمانی رخ می دهد که دلایل مختلفی از جمله زبان، لوزه ها و سایر بافت های عقب گلو راه تنفسی فرد را ببندند. برخی افراد به دلیل آناتومی خاص یا شکل ویژه راه تنفس خود بیش از سایرین مستعد ابتلا به این عارضه می باشند.
سردرد و خشکی دهان در هنگام خواب، سوزش سردل در هنگام خواب و یا نیاز به تخلیه مثانه در طول شب از دیگر علائم ابتلا به آپنه خواب به شمار می رود.
ژنتیک نقش مهمی در این میان دارد. چنانچه شخصی از اعضای خانواده شما دچار آپنه خواب باشد احتمال آن که شما نیز به این عارضه مبتلا شوید بیشتر خواهد بود. درست به همان نحو که ممکن است رنگ چشم پدر و یا چال گونه مادر خود را به ارث ببرید.
چاقی نیز از دیگر عوامل تأثیر گذار در بروز و تشدید آپنه خواب به شمار می رود زیرا رسوبات چربی در اطراف پخش فوقانی راه هوایی (و همچنین فشار مضاعف حاصل از افزایش وزن) می توانند سبب انسداد راه تنفسی فرد در هنگام خواب شوند.
تغییرات فیزیکی دوران بارداری نیز در ایجاد این عارضه بی تأثیر نیستند. هورمون های دوران بارداری سبب احتقان عروقی در مخاط بینی شده و این مسأله منجر به افزایش خطر ابتلا به آپنه خواب در این دوران می شود.
گرچه ابتلا به آپنه خواب در خانم های باردار مبتلا به فشار خون بالا و دیابت بارداری شایع تراست ولی با این حال به نظر نمی رسد که این دو عارضه نقشی در ایجاد این اختلال خواب داشته باشند.
آپنه خواب چه تأثیری بر جنین دارد؟
آپنه خواب در دوران بارداری با عوارضی نظیر دیابت بارداری، پره اکلامپسی، زایمان زودرس و وزن کم نوزاد در هنگام تولد در ارتباط است. خبر مسرت بخش آنکه انجام اقدامات درمانی مناسب احتمال داشتن نوزادی سالم را تا حد بسیاری افزایش می دهد.
بهترین راه برای درمان آپنه خواب در دوران بارداری چیست؟
انتخاب شیوه درمان به علت و شدت عارضه در فرد بستگی دارد. رایج ترین گزینه های درمان عبارتند از:
فشار مثبت و مداوم راه هوایی (CPAP)/ دستگاه کمک تنفسی CPAP وسیله ای است که با استفاده از فشار هوا راه تنفس فوقانی را در هنگام خواب باز باز نگه می دارد. این دستگاه دارای یک ماسک پلاستیکی کوچک است که در هنگام استفاده بر روی بینی و یا دهان و بینی فرد قرار می گیرد. این ماسک توسط یک لوله رابط به پمپ هوا متصل بوده و جریان مختصر هوا از طریق مستقیما وارد مجاری هوایی فرد می شود. اگر چه CPAP مؤثرترین روش درمان آپنه خواب به شمار می رود ولی از نظر برخی افراد استفاده چنین دستگاهی بسیار پرزحمت و دست و پاگیر است. چنانچه علی رغم نیاز به دستگاه استفاده از آن برایتان آزاردهنده است پزشک خود را در جریان قرار داده و استفاده از آن را بدون اطلاع پزشک خود متوقف نکنید.
استفاده از لوازم دهانی / استفاده از لوازم مخصوص دهانی از دیگر گزینه هایی است که به گشودن راه هوایی فوقانی در هنگام خواب کمک می کند. این ابزار معمولا بر اساس موقعیت فک و قالب دهان افراد تهیه می شوند. به همین علت برای اثربخشی بیشتر و رسیدن به نتایج دلخواه باید توسط متخصصان ارتودنسی برای هر فرد به طور جداگانه و سفارشی ساخته شوند.
عمل جراحی/ این شیوه جز در صورت ضرورت و شکست سایر روش های درمانی در دوران بارداری صورت نمی گیرد. ولی در صورت وجود مشکلات ساختاری یا آناتومیک می توان قبل یا بعد از اقدام به بارداری مبادرت به استفاده از روش های جراحی کرد.
چگونه می توان از ابتلا به آپنه خواب پیشگیری کرد؟
نگه داشتن وزن در محدوده نرمال در پیشگیری از این عارضه مؤثر است. آپنه خواب در خانم ها (و آقایان) مبتلا به اضافه وزن شایع تر است. بنابراین مراقب افزایش وزن مجاز و توصیه شده در دوران بارداری بین 11 تا 15 کیلوگرم است. به مادران مبتلا به اضافه وزن توصیه می شود که میزان افزایش وزن خود را در محدوده 4 تا 9 کیلوگرم کنترل کنند.
تجربیاتی از مادران باردار مبتلا به آپنه خواب
“با مراجعه به پزشک درمان را به صورت جدی شروع کنید. زمانی که در مورد نشانه های این عارضه با پزشکم صحبت کردم تست خواب برایم تجویز کرد. پس از چند هفته نتایج آزمایشات مشخص شد و شروع به استفاده از دستگاه کمک تنفسیCPAP کردم. در تمامی زندگی ام هیچ گاه تا این حد احساس راحتی و آرامش نکرده بودم.”
“من به مشکل آپنه خواب مبتلا هستم. پیش از دوران بارداری هم به دلیل ابتلا به این عارضه از دستگاه کمک تنفسی CPAP استفاده کردم و هر شب موقع خواب ماسک می زدم. ولی این عارضه در دوران بارداری ام تشدید شد .یکی دیگر از وسایلی که استفاده می کنم دستگاه بخور گرم ویکس است. استفاده از این دستگاه در کاهش عوارض خیلی مؤثر است.”
خروپف و افزایش خطر سزارین
حاصل تازه ترین مطالعات دانشمندان آمریکایی نشان می دهد که احتمال وقوع سزارین و تولد نوزادانی کم وزن در آن دسته از مادران بارداری که خروپف می کنند بیشتر است.
خروپف کردن مادر برای سلامت نوزاد خوب نیست. حاصل مطالعات وسیع انجام شده در دانشگاه میشیگان که در مجله علمی Sleep منتشر شد حاکی از وجود ارتباط میان خروپف های مادر و سلامت جنین است. در واقع محققان دریافتند که 2تا 3 شب خروپف در هفته با افزایش خطر سزارین و تولد نوزادانی کم وزن تر همراه است.
بر اساس این مطالعات مادرانی که هم در دوران بارداری و هم قبل از آن خروپف می کنند نسبت به دیگر مادرها در معرض خطر بالاتری قرار دارند.در واقع در این گروه از مادران احتمال به دنیا آمدن نوزادانی کوچک تر و کم وزن تر به 65 درصد و احتمال عمل سزارین نیز به 2 برابر افزایش می یابد. همچنین آن دسته از مادرانی که سابقه ابتلا به خروپف نداشته و برای اولین بار این عارضه را در دوران بارداری خود تجربه می کنند در مقایسه با مادرانی که به این عارضه مبتلا نیستند در معرض خطر بیشتری قرار دارند.
این مطالعات بر روی 1673 خانم باردار صورت گرفته و مشخص شد که از میان این عده 35 درصد به طور مرتب در دوران بارداری خود خر و پف می کنند. از کلیه داوطلبان در رابطه ها با خروپف احتمالی، میزان و دفعات تکرار آن سؤالاتی شده و در مورد نوع زایمان و شیوه زندگی آن ها نیز (سابقه مصرف سیگار، الکل، نوع تغذیه) اطلاعاتی گردآوری شد.
تشخیص اختلالات تنفسی در بارداری
به گفته این دانشمندان خروپف های دوران بارداری می توانند نشانه ابتلا به مشکلات جدی تری در سلامت مادر نظیر آپنه خواب، وقفه های تنفسی ناشی از کاهش ناگهانی میزان اکسیژن خون در طول شب، فشار خون بالا یا حتی ابتلا به پره اکلامپسی یا مسمومیت حاملگی باشد.
محققان در رابطه با تأثیر این پدیده بر کاهش وزن نوزاد معتقدند که خروپف های دوران بارداری به دلیل ایجاد التهاب در جفت و به دنبال آن اختلال در فرایند غذارسانی به جنین سبب کم وزن تر و کوچک تر شدن نوزاد در هنگام تولد خواهند شد.
به عقیده دکتر لوئیس اوبراین سرپرست گروه تحقیق، در واقع هدف از این مطالعات تأکید بر اهمیت “شناسایی بهتر اختلالات تنفسی در دوران بارداری” است که می توانند منجر به بروز مشکلاتی در فرایند زایمان یا در سلامت جنین شوند.
برای تجهیز کردن مطب مامایی و زنان و زایمان می توانید بر روی این لینک کلیک نمائید .
