تصویر برداری PET

وضعیت تصویربرداری P.E.T در ایران :

تا سال گذشته تعداد زیادی از بیماران سرطانی در ایران برای درمان بیماری خود با پرداخت مبالغ سنگین (بین 12 تا 15 میلیون تومان) به خارج کشور به ویژه ترکیه یا کشورهای حاشیه خلیج فارس اعزام می‌شدند.

اما هم اکنون در ایران دو مرکز تصویربرداری مجهز به این سیستم تصویر برداری PET هستند.

در اردیبهشت ماه سال 92 نخستین سامانه تشخیصی و تصویربرداری PET/CT کشور در مرکز پزشکی دکتر

مسیح دانشوری به بهره‌برداری رسید.

این مرکز مجهز به سیکلوترون پزشکی نیز بوده و رادیوداروی مورد نیاز برای تصویربرداری در همان‌ مرکز تولید

می‌گردد.

تصویر برداری PET ، یک تکنیک تصویربرداری پزشکی هسته ای، به منظور تولید تصاویر رنگی و سه بعدی از

فرایندهای عملکردی درون بدن انسان است.

PET

PET مخفف positron emission omography  به معنی توموگرافی انتشـــــار پوزیترون اسن . یک جفت اشعه

گاما به صورت غیر مستقیم از ملکول های بیولوژیکی فعال ساطع شده ، به وسیله ی آشکارساز پوزیترونی

آشکار می شوند و تصاویر توسط کامپیوتر بازسازی و مورد تجزیه و تحلیل قرار می گیرند.

از این تکنیک می توان به منظ.ر تشخیص بیماری و بررسی میزان توسعه بیماری در بدن بهره برد . این روش

اغلب جهت ارزیابی روند پیشرفت درمان بیماری نیز کاربرد دارد.

تصویر برداری PET

نحوه ی عملکرد

داروی رادیواکتیو از پیش در سیکلوترون که یک نوع شتاب دهنده ذرات باردار است،تولید شده است.

این دارو به یک ماده ی شیمیایی طبیعی بدن پیوند می یابد که این ماده می تواند گلوکز، آب،آمونیک و

یا…باشد.رادیودارو به بدن بیمار تزریق می شود و یک ردیاب رادیویی به وجود می آید.

این ردیاب به سمت محل هایی حرکت می کند که در حالت طبیعــــــی در آن ها یافتــــه می شود.

به عنوان مثال :

(fluorodeoxygluose) FDG  داروی رادیواکتیوی است که جهت ایجاد ردیاب رادیویی به گلوکز متصل می شود.

گلوکز به سمت بخش هایی از بدن می رود که جهت تامین انرژی نیازمند قند هستند.

از سویی مصرف انرژی در بافت های طبیعی با بافت های سرطانی متفاوت است و تراکم FDG  در یک بافت،

نشانه ی سرطانی بودن آن بافت خواهد بود.

شکسته شدن ردیاب رادیویی درون بدن منجر به ایجاد پوزیترون می شود و دستگاه با آشکارسازی انرژی

گسیل شده از این ذرات بار مثبت (پوزیترون ها) تصویر را به وجود می آورد.

در ادامه :

این انرژی توسط یک تصویر سه بعدی بر روی نمایشگــر کامپیوتر ظاهــــر نشان داده می شـــــود.

تصویر PET  چگونگی عملکرد بخش های مختلف بدن بیمار را با درنظر گیری نحوه ی شکستن ردیاب رادیویی

مشخص می سازد و وجود سطوح مختلف پوزیترون را بر اساس درخشندگی و رنگ نمایش می دهد.

تصویر برداری PET  عمدتا در کنار روش های تصویربرداری  اشعه ی ایکس و یا MRI مورد استفاده قرار می گیرد

و پزشکان این روش را به عنوان یک تست تکمیلی در کنار دیگر روش های اصلی به کار می برند.

اطلاعات به دست آمده پزشک را در راستای انتخاب و یافتن روش درمانی موثر یاری می کند.

اصول تصویربرداری در ‏PET :

تصویربرداریPET  با توزیع رادیو ایزوتوپ تابش‌کننده‌های پوزیترون در بدن نیاز به دو آشکارساز دارد که پرتوهای

گامای ‏‎۵۱۱ keV‎‏ تابش شده ناشی از پدیده فنا را به‌طور هم‌زمان آ شکار کند.

جهت رسیدن به تصاویر با کیفیت بالا مهم است که آشکارسازهای مورد استفاده دارای قدرت تفکیک فضایی

ذاتی بالا ضریب (بهره ) آ شکار سازی بالا و توانایی ثبت میزان شمارش‌های بالا را داشته باشد ( حداقل زمان مرده ).

آشکارساز انتخابی تقریبا در تمام اسکنرهای ‏PET‏ قابل دسترس از مواد سنتیلاتور که با یک جفت شده، ساخته

می‌شود.

تصویر برداری PET

عوامل مؤثر در تصویربرداری ‏PET :

• قدرت تفکیک ذاتی

  • ‏بهره دتکتور

  • ‏قدرت تفکیک انرژی و وقایع پراکنده شده

  • همزمانی وقایع تصادفی

  • حساسیت :

  • ‏زمان مرده سیستم و توانایی حداکثر میزان شمارش :

  • ‏میزان شمارش معادل نویز

کاربردهای عمومی تصویربرداری P.E.T :

تصویر برداریPET  معمولا برای تشخیص سرطان به کار می رود همچنین برای بررسی نحوه پیشرفت و یا بهبود

تومور سرطانی (از طریق تغییرات بیوشیمیایی) نیز کاربرد دارد. این نوع اسکن می تواند برای تمام بدن کاربرد

داشته باشد.

PET Scan از قلب می تواند برای برسی جریان خون وارد شده به عضلات قلب مورد استفاده قرار گیرد و نیز

برای تشخیص بیماری های کرنر قلب مفید است.

PET Scan همچنین می تواند کمک کند که آیا تمام نقاط قلب ، اعمال حیاتی خود را انجام می دهند یا خیر و آیا

نقصی در هیچ نقطه ای از قلب وجود دارد یا نه که می تواند به جلوگیری و یا تشخیص حمله های قلبی

موسوم به آنفارکتوس قلبی بینجامد.

مزایا و معایب تصویربرداری P.E.T :

• چون تصویر برداری PET به پزشک امکان می دهد بر روی بدن مریض تحقیق کند ، پزشک می تواند تغییرات بیوشیمیایی بدن را قبل از تغییرات جسمی و آناتومیایی مشاهده کند.

• بدلیل آنکه ماده رادیو اکتیو دارای نیمه عمر بسیار کوتاهی است ، ماندگاری خود ماده و تشعشعات آن در بدن کم خواهد بود.

• ماده رادیو اکتیو ممکن است اثراتی را بر وی جنین زنان حامله باقی بگذارد و بر شیر زنان شیر ده تاثیر گذار باشد. در صورت حامله یا شیر ده بودن باید به پزشک اطلاع داده شود.

تصویر برداری PET – CT

عوارض تصویربرداری روش P.E.T :

در حال حاضر سالانه چندین میلیون PET-CT در سراسر دنیا انجام می‌شود. تاکنون عارضه‌ای از تزریق قند

نشان‌دار و سایر داروهای PET گزارش نشده است.

این داروی رادیواکتیو، نیمه عمر بسیار کوتاهی دارد و بعد از 24 ساعت از تزریق تقریباٌ به طور کامل از بدن پاک

می‌شود.

حال عمومی بیمار بعد از انجام اسکن کاملا خوب است و مجاز به استفاده از هرگونه غذا و مایعات یا داروهای

قبلی است.

میزان اشعه‌ای که بیمار در تصویربرداری PET دریافت می‌کند معادل انجام کمتر از یک CT اسکن معمولی و نیز

معادل میزان کل اشعه‌ای است که در طی دو-سه سال از محیط به طور طبیعی دریافت می‌شود.

این میزان تشعشع بسیار کم است و در صورت عدم بارداری و شیردهی ضرری ندارد. به علاوه از آنجا که قند

رادیواکتیو از طریق کلیه‌ها و مثانه دفع می‌شود .

لذا مصرف هر چه بیشتر آب و دفع هرچه بیشتر ادرار میزان تشعشع دریافتی را به حداقل خواهد رساند.

برای اطلاعات بیشتر در مورد دستگاه تصویر برداری PET بر روی این لینک کلیک نمائید.